Verhalen en verbeeldingskracht in het onderwijs
Het begon in 2000 met een onderwijsproject over klassiekers uit de jeugdliteratuur op 250 scholen in Zuid-Holland: Het Verhalenkasteel, meer erover in het artikel hieronder (klik op de afbeelding om het hele artikel te lezen)
Nancy Wiltink gaf daarna een aantal jaren Nederlands en drama op havo/vwo, waardoor ze beter thuis raakte in het onderwijs en geeft theaterles op de DAT!school in Amsterdam.
Sindsdien vertelt Nancy verhalen op scholen, organiseerde Tuin aan Zee verschillende projecten voor scholen en educatieve diensten waarbij verhalen luisteren, zelf schrijven, vertellen, spel en verbeeldingskracht een rol spelen.
Sommige volwassenen en kinderen denken dat het niet kan: leuk en toch nuttig. Maar weet je wel hoeveel ingewikkelde dinosaurusnamen een kleine jongen uit zijn hoofd kan leren als hij gek is op dino’s? Precies.
Onderzoeker Mark Mieras legt in een filmpje uit hoe dit werkt. Verbeeldingskracht moet, zegt hij. Klik hier
Verhalen, vertellen en drama op de basisschool: Wat heb je eraan?
Creatief denken Een verhaal is als het ware krachttraining in verbeeldingskracht. Fantasie is geen luxe, je hebt het keihard nodig om in de wereld om je heen iets te creëren, om je leven in eigen hand te nemen. Zodat er sprake is van ‘leading a life’ en niet van ‘being lived’. Een belangrijke 21e eeuw skill.
Het verhaal als doel op zich Soms is het voornaamste doel het verhaal leren kennen. Dat geldt vooral voor verhalen uit de geschiedenis. Door het te vertellen breng je het op een hele levendige manier over, waardoor kinderen het goed zullen onthouden.
Het verhaal als didactisch middel Je kunt een verhaal gebruiken als middel om informatie, kennis of vaardigheden over te dragen. Sommige lesstof leent zich daar beter voor dan andere. Een verhaal is geschikt voor:introduceren van een nieuw thema
- activeren van de voorkennis van leerlingen
- vergroten van de betrokkenheid van leerlingen bij een onderwerp
- overdragen van nieuwe informatie die aansluit bij al aanwezige bestaande kennis
Verhalen uitwisselen als middel voor groepsvorming en sociaal-emotionele ontwikkeling Leerlingen leren beter als de sfeer in de klas goed is. Het vertellen van verhalen spellessen kunnen bijdragen aan een fijne sfeer, kinderen vinden het leuk, het is voor de meeste een beloning voor hard werken als ze ‘lekker’ mogen luisteren naar een verhaal of in een ‘stukje’ mogen spelen. Je kunt verhalen ook gebruiken om iets bespreekbaar te maken. Nadat de leerkracht een verhaal heeft verteld, nodig de kinderen uit om hun verhaal te vertellen. Ze houden vaak niet meer op. Met het vertellen van verhalen kun je o. a. gericht werken aan:
- op een veilige manier kennismaken met andere situaties en culturen
- stimuleren van respect en begrip voor anderen
- bevorderen van inlevingsvermogen / empathie
- bevorderen van verbeeldingskracht en creativiteit
- bevorderen van reflectie en meningsvorming
Hierbij is het belangrijk dat je de inhoud en thematiek van het verhaal goed kiest en in de nabespreking vooral luistert en het gesprek gande houdt. (Ver)oordelen ligt op de loer, het is een gouden kans om kinderen te leren om open te luisteren naar het verhaal en naar elkaar.
Verhalen vertellen met als doel taalontwikkeling Een verhaal vertellen is bezig zijn met mondelinge taalvaardigheid. Er zijn een aantal belangrijke deelgebieden van de taalontwikkeling waar je aan kunt werken:
- Woordenschat Het verhaal biedt context voor een verwante groep woorden, waardoor leerlingen ze bijna ‘vanzelf’leren. In een verhaal dat beeldend vertelt wordt en alle zintuigen aanspreekt, blijven deze woorden ook nog eens veel beter hangen bij leerlingen.
- Taalbeschouwing Goede mondelinge taalvaardigheid is de voorwaarde voor een goede schriftelijke taalvaardigheid.Als een leerling bij het vertellen blijft steken in een opsomming van gebeurtenissen (en toen dit… en toen dat…), dan zal diezelfde leerling bij het schrijven daar ook in blijven steken.
- Spreken & luisteren Zoals vertellen een voorwaarde is voor schrijven, zo is luisteren is een voorwaarde voor spreken. Trainen van luistervaardigheid betekent bovendien ontwikkeling van begrip, van empathie en van een kritische luisterhouding, een verhaal met een nagesprek is daar heel geschikt voor.
Aanbod primair onderwijs, klik hier
Verhalen en vertellen en dramalessen op de middelbare school
Het meeste wat hier boven staat geldt ook voor het Voortgezet Onderwijs. Denk daarbij ook aan de vreemde talen, als het gaat om taalvaardigheid en spreekvaardigheid. Middelbare scholieren zijn mensen als alle andere. Ze hebben geen natuurlijke voorkeur voor logica, dat moeten ze leren. Ze hebben wel vanzelf een natuurlijke aanleg voor verhalen. Daar kan je gebruik van maken. In de les, tijdens een viering, na school.
Aanbod voortgezet onderwijs klik hier
